Kinderen betrekken bij een uitvaart

Mijn zoon Teun was bijna drie toen zijn zusje overleed. Hij was te jong om te beseffen wat er precies aan de hand was. Dat er iets niet normaal was was natuurlijk duidelijk. De buren kwamen met hun kinderen op bezoek en hij nam zijn vriendje mee naar onze slaapkamer waar Lise lag: “Kijk. Ik heb een dood zusje” en hij duwde tegen haar aan om te bewijzen dat ze ‘het niet meer deed’.

Teun en Lise

Toen we haar met ons drieën in haar kistje legden gaf hij haar een kus. Niks over ‘wat is ze koud’. Tijdens de begrafenis op de Tjoenerhof liep hij rond, hing bij ons op de arm, wandelde akelig dicht langs het graf en wilde alles zien. Na ongeveer een week vroeg hij: “wanneer gaan we Lise nou weer ophalen uit het bos”? ‘Nooit meer’ en ‘altijd’ zijn lege begrippen op die leeftijd. Hij heeft geen herinneringen aan die periode. Het enige wat hij nog weet is dat hij met zijn neef voetbalde in de sneeuw voor de aula.

De point? Geen idee… Ik begon met de kop boven dit artikel en toen kwam dit verhaal. Voor ons was het vanzelfsprekend om Teun bij alles te betrekken. Dat geldt niet voor alle ouders en dat is natuurlijk helemaal goed. Niet alle kinderen zijn gelijk. En als ouders ken je je eigen kind het beste. Maar ik breek altijd een lans voor wat kinderen aan kunnen. Dat is namelijk veel meer dan wij soms denken. En ik denk dat het goed is dat ze op zulke belangrijke momenten in het leven aanwezig zijn en ruimte krijgen om op hun eigen wijze afscheid te nemen.